Welkom

Deze informatie is bedoeld voor de ouders die kinderen hebben in groep 7 en 8 van de basisschool en meewerken aan het onderzoek naar de prevalentie van broddelen. Graag willen we u op deze wijze informeren over wie wij zijn, wat broddelen is en wat ons onderzoek inhoudt.

Wie zijn wij?

Wij zijn vier studentes uit het vierde jaar van de opleiding logopedie aan de Fontys Paramedische Hogeschool te Eindhoven. In opdracht van het expertisecentrum Communicative Assessment and Technology, onder leiding van dr. Yvonne van Zaalen, zijn we vanuit deze school en de opleiding logopedie een onderzoek gestart naar de prevalentie van broddelen bij kinderen van groep 7 en 8 van de basisschool, in de leeftijd van 10;0 tot 12;11 jaar.

Het team

Wat is broddelen?

Hoewel iedereen mensen kent die te snel of onduidelijk spreken, is broddelen een nog vrij onbekend begrip. Broddelen is een communicatiestoornis waardoor iemand slecht verstaanbaar is. Het spreektempo is meestal te hoog of onregelmatig. Er is ook vaak sprake van ‘telescopie’. Dit betekent dat er klanken worden weggelaten of in elkaar worden geschoven. ‘Vooroordeel’ wordt bijvoorbeeld ‘voordeel’. Ook worden er soms delen van woorden herhaald, zijn er vreemde zinsstructuren en woordvindingsmoeilijkheden met veel stopwoordjes zoals ‘uh’ of ‘nou’. Broddelaars krijgen dan ook vaak te horen ‘Wat zeg je?’

Oud-premier Jan-Peter Balkenende en cabaretier en radiomaker Dolf Jansen behoren bijvoorbeeld tot de broddelaars. In principe zijn beiden taalvaardig en goede sprekers, maar in sommige omstandigheden zijn ze moeilijk te verstaan (Balkenende) of zijn ze minder goed te volgen (Jansen).

Het is nog niet bekend wat de precieze oorzaak van broddelen is. Er zijn echter aanwijzingen dat het een probleem is in het centrale zenuwstelsel. Broddelen is in vele gevallen erfelijk. 85 procent van de kinderen die broddelen heeft een familielid met een historie van spraaktaalmoeilijkheden of vloeiendheidsproblemen.

Hoe herkent u broddelen?

Hieronder staan enkele kenmerken die bij broddelaars kunnen voorkomen.

• een hoog spreektempo;
• het weglaten of in elkaar schuiven van meerlettergrepige woorden, bijvoorbeeld ‘foewedstrijd’ in plaats van ‘voetbalwedstrijd’;
• het overslaan van kleine woorden zoals lidwoorden en voorzetsels bij hardop lezen, schrijven of auditieve geheugentaken;
• het gebruik van verkeerde woorden of een verkeerde woordvolgorde bij snel spreken of schrijven. Deze worden echter niet gemaakt bij het rustig spreken of schrijven;
• het vastlopen in de leesontwikkeling door radend lezen, het maken van veel fouten bij het lezen in een hoog tempo en door letterspiegeling van /b/ en /d/ of het verwisselen van de b en de d;
• meer fouten maken bij het begrijpend lezen dan op basis van de intelligentie van het kind verwacht mag worden.

Broddelen bij kinderen op de basisschool

Broddelen kan een negatieve invloed hebben op het leerproces van het kind. Dit kan zich uiten in het maken van veel leesfouten, een moeilijk leesbaar handschrift of niet goed uitgevoerde opdrachten. Hierna bespreken we enkele veelvoorkomende moeilijkheden die bij een aanzienlijk aantal broddelende kinderen zijn waargenomen. 

Leestempo

Vaak lezen kinderen in het basisonderwijs hardop in een hoog tempo. Broddelende kinderen zullen minder aandacht besteden aan de kleine, niet-betekenisvolle, woordjes. Dit kan dan worden verward met leesmoeilijkheden, terwijl dit niet hetzelfde is. Wanneer broddelende kinderen in een lager tempo voorlezen, neemt het aantal leesfouten af. Dit in tegenstelling tot kinderen met leesmoeilijkheden, die de fouten ook in een lager tempo blijven maken.

Schrijven en handschrift

Kinderen die broddelen hebben vaak dezelfde problemen met schrijven als met spreken. Het handschrift van het kind is onregelmatig en kan vol staan met verbeteringen. De onregelmatigheid uit zich in het veranderen van schrijfrichting en het veranderen van lettergrootte, soms zelfs in één woord. Helaas zijn sommige teksten van het kind daarom onleesbaar voor de leerkracht. Wanneer een kind langzamer schrijft, heeft het meer tijd om te plannen wat geschreven moet worden. Hierdoor is het uiteindelijke resultaat veel beter.

Spreekbeurten

Broddelende mensen presteren beter wanneer ze alert zijn, bijvoorbeeld wanneer er een spannende gebeurtenis plaatsvindt. Wanneer een kind een spreekbeurt moet houden, leidt de combinatie van voorbereiding en spanning vaak tot verstaanbaar en gecontroleerd spreken waarbij de woorden nauwkeuriger worden geformuleerd dan in een ontspannen situatie.
Bij kinderen die stotteren is dit niet het geval en kunnen spannende situaties juist aanleiding zijn voor ernstigere moeilijkheden met spreken.

Toetsen en verslagen

Voor een kind dat broddelt, kan het erg moeilijk zijn om informatie over te brengen. Het kiezen van de juiste woorden en het aanpassen van de informatie aan de voorkennis van de gesprekspartner kan lastig zijn voor broddelaars. Het kan broddelaars helpen als ze voor een toetsing of een verslag een duidelijke instructie krijgen over wat er precies van ze wordt verwacht in de formulering.

Gedrag

Broddelende kinderen kunnen soms ongeremd gedrag vertonen. Ze kunnen bijvoorbeeld moeite hebben om te stoppen met een bepaalde opdracht waar ze aan begonnen waren of kunnen niet stoppen met vertellen. Een kind dat broddelt, kan zijn spullen achteloos neerleggen en deze later niet terugvinden. Tijdens het zoeken heeft het kind geen praktische strategie om op zoek te gaan naar de spullen en blijft vooral zeggen ‘Ik kan het niet vinden’ of ‘Waar ligt het nou?’

Het onderzoek

Wat houdt het onderzoek in?

Dit onderzoek is een afstudeerproject van vier vierdejaars studenten van de opleiding logopedie aan de Fontys Paramedische Hogeschool te Eindhoven. Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van het expertisecentrum Communicative Assessment and Technology en staat onder leiding van dr. Yvonne van Zaalen.

In ons onderzoek wordt de prevalentie van broddelen onderzocht bij kinderen van groep 7 en 8 van de basisschool, in de leeftijd van 10;0 tot 12;11 jaar. De leerkrachten van groep 7 en 8 zullen een checklist met broddelkenmerken per kind invullen. Dit is een lijst met tien vragen en kan per kind in enkele minuten worden ingevuld. Uit de score van de checklist blijkt of het nodig is om een vervolgonderzoek te doen bij uw kind en het te testen op mogelijk broddelen. Mocht er uit de checklist blijken dat er geen sprake is van mogelijk broddelen, dan zal er geen verder onderzoek meer plaatsvinden. 
Het vervolgonderzoek zal door één van de studenten, met toestemming van de ouders, uitgevoerd worden. In dit onderzoek wordt de spraak van het kind nader onderzocht. Er zal een geluidsopname van het onderzoek bij uw kind gemaakt worden, zodat wij deze naderhand goed kunnen analyseren. Uw kind hoeft hiervoor niets voor te bereiden. Dit onderzoek zal ongeveer een half uurtje duren. Met de verkregen informatie kan worden vastgesteld of de score van mogelijk broddelen op de checklist terecht was en of een bezoek aan een logopedist gewenst is.
Zowel het invullen van de checklist als het vervolgonderzoek zullen op de basisschool plaatsvinden. Indien uw kind in aanmerking komt voor een vervolgonderzoek zal er binnen drie weken na het invullen van de checklist met u contact worden opgenomen via de school. Wanneer dit niet van toepassing is, zal er geen contact met u worden opgenomen. 
Mocht uit de analyse van het vervolgonderzoek blijken dat er bij uw kind mogelijk sprake is van broddelen, zal u worden aangeraden om contact op te nemen met een logopedist.

Belang van het onderzoek

Op dit moment is er onvoldoende zicht op het aantal kinderen dat broddelen ontwikkelt. We verwachten dat het percentage rond de 3 à 4 procent ligt.
Broddelen kan negatieve effecten hebben op de leerprestaties van kinderen. Aangezien broddelen pas tot volle ontwikkeling komt in de prepuberteit, wordt broddelen vaak niet op tijd onderkend. Bij kinderen in de prepuberteit kan een betrouwbare diagnose gesteld worden. De taalontwikkeling is dan voltooid en het merendeel van zowel de jongens als de meisjes bevindt zich in het begin van de puberteit. In de puberteit vindt er onder invloed van hormonen een verhoging van het spreektempo plaats. Broddelen kan zich in deze periode gaan uiten. Waar een kind eerst nog in staat was zijn spreken te controleren, lukt dit in de prepuberteit niet meer. 
Door de diagnose van broddelen al in dit stadium vast te stellen, kunnen kinderen die broddelen zo snel mogelijk geholpen worden. De problematiek blijft dan, voor zover mogelijk, beperkt.

Daarnaast is het van belang dat er meer bekendheid over broddelen wordt gecreëerd bij leerkrachten en ouders. Het is belangrijk om ouders en leerkrachten te informeren over wat broddelen inhoudt en wat er aan gedaan kan worden, zodat de negatieve effecten op de leerprestaties zoveel mogelijk beperkt kunnen worden.

Logopedie

De behandeling van broddelen wordt in de regel vergoed door de ziektekostenverzekeraar. Om een afspraak te maken met een logopedist is in sommige gevallen een verwijzing nodig van de huisarts. Wanneer de logopedist echter is opgeleid voor Directe Toegankelijkheid Logopedie (DTL), kunt u direct een afspraak maken. Het staat u uiteraard vrij om vooraf met uw huisarts te overleggen en hem alsnog om een verwijzing te vragen. 

Wat wordt er met de resultaten gedaan?

Voor deelname aan het onderzoek is ten eerste toestemming nodig van u, de ouders/verzorgers van het kind. Alle persoonlijke en onderzoeksgegevens zullen, volgens het privacybeleid van een logopedist, anoniem blijven. Uiteraard worden de persoonlijke gegevens niet aan derden verstrekt. Bij het verwerken van de onderzoeksresultaten zullen de gegevens anoniem verwerkt worden en zijn de daadwerkelijke namen alleen bij ons bekend. Daarnaast worden, na de goedkeuring van ons wetenschappelijk artikel, alle audiogegevens vernietigd.

Vragen of opmerkingen?

De informatie over broddelen op deze site behoort bij het boek Broddelen - Een (on)begrepen stoornis door Yvonne van Zaalen en Coen Winkelman (Uitgeverij Coutinho: Bussum, 2009).
Neemt u gerust de tijd om deze website te bekijken en alles goed door te lezen. Mocht u hierna nog vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u contact opnemen door een e-mail te sturen naar broddelen@live.nl.